Wejście do Unii Europejskiej w 2004 roku otworzyło dla naszych samorządów wiele możliwości wzrostu gospodarczego. Od tamtej pory Unia Europejska wspiera polskie samorządy w zakresie inwestycji w kapitał ludzki, nowe technologie, szeroko rozumianą edukację, infrastrukturę: społeczną, edukacyjną, drogową, zdrowotną. Jedną z wiodących idei jest rewitalizacja, która w łączy wszystkie te dziedziny.
Nowym, nabierającym coraz większej popularności nurtem rewitalizacji jest rewitalizacja społeczna, czyli modernizacja infrastruktury zgodnie z potrzebami mieszkańców. Tu najważniejsza jest zasada: nic dla ludzi bez ludzi.
Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego przewidział ogromną pulę pieniędzy na działania w zakresie rewitalizacji społecznej. Działanie to cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem, a gminy z chęcią korzystają z milionowych dotacji. Przykładów jest mnóstwo i nie trzeba ich szukać daleko, bowiem z pozyskiwaniem środków na rewitalizację świetnie radzą sobie nasi sąsiedzi.
GMINA SULĘCIN
Tu pokuszono się o uzyskanie wsparcia na rewitalizację przestrzeni miejskiej tj. parku miejskiego. współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego – Lubuskie 2020.
Uzyskane dofinansowanie na ten cel to 2 872 026,87 zł. Inwestycja dotyczyła rewitalizacji obszaru Parku Miejskiego w Sulęcinie, w tym nadanie nowych funkcji zaniedbanym terenom zielonym, i obejmowała następujące elementy: budowę skate-parku, budowę boiska wielofunkcyjnego, budowę „kontenera kultury”, budowę fontanny, budowę ścieżki edukacyjnej, budowę placu zabaw, budowę elementów małej architektury i tablice informacyjne.
Okres realizacji: 2016-2018.
Stan realizacji: zrealizowano w ramach projektu: „Rewitalizacja parku miejskiego w Sulęcinie – etap II”, dofinansowanego ze środków EFRR, w ramach RPO-Lubuskie 2020 (RPLB.09.02.01-08-0012/16).
GMINA ŚWIEBODZIN
Trwa rewitalizacja Parku Miejskiego Dolina Strugi Świebodzińskiej – tysiące roślin, ścieżki rowerowe, spacerowe, plac zabaw, siłownia na wonnym powietrzu, elementy małej architektury oraz staw.
Mieszkańcy efektami tego projektu będą mogli się już cieszyć w sierpniu 2021 roku. Projekt uzyskał dofinansowanie ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 w ramach Działania 2.5. („Poprawa jakości środowiska miejskiego”).
Całkowita wartość projektu wynosi:21 972 027,68 zł. Dofinansowanie projektu: 15 774 248,78 zł, co stanowi 85% kosztów kwalifikowalnych.
GMINA LUBNIEWICE
Wartość wnioskowanego dofinansowania 462 460,74 zł. Zarząd województwa w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Lubuskie 2020 przyznał dofinansowanie Gminie Lubniewice na realizacje projektu „Rewitalizacja Parku Miłości – udostępnienie i ochrona zasobów przyrodniczych Lubniewic”.
Całkowita wartość projektu to 544 tys. zł. Celem projektu jest poprawa stanu przyrody w Parku Miłości. W ramach realizacji projektu wybudowana zostanie infrastruktura zielona służąca turystyce oraz infrastruktura przyrodnicza, co umożliwi czynną ochronę niektórych gatunków (szczególnie ptaków oraz owadów).
W ramach projektu zaplanowano poniesienie nakładów przygotowawczych (studium wykonalności, dokumentacja techniczna, szczegółowa inwentaryzacja przyrodnicza), inwestycyjnych (usuwanie gatunków inwazyjnych, rewitalizacja i wyposażenie parku), przeprowadzenie komplementarnych działań edukacyjno-informacyjnych (edukacja przyrodnicza w różnych formach, wytyczenie szlaku przyrodniczego oraz wykonanie filmu edukacyjno-informacyjnego), a także kosztów pośrednich związanych z wdrażaniem projektu (nadzór i promocja).
GMINA TORZYM
W naszej gminie także słyszano już o rewitalizacji. W 2016 roku został przyjęty uchwałą Rady Miejskiej w Torzymiu Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Torzym na lata 2016-2020. W ramach niego zaplanowano liczne działania mające na celu zniwelowanie istniejących problemów, braków i uzupełnienie oferty samorządu zgodnie z potrzebami jej mieszkańców. Oto, co było w planach:
* Stworzenie centrum rekreacyjnego wraz z plażą przy jeziorze Ilno w Torzymiu – w ramach tego działania przewidywano zagospodarowanie plaży elementami małej architektury i utworzenie przy niej parkingu, budowę ścieżki pieszo rowerowej, budowę muszli koncertowej, przebudowę drogi dojazdowej do jeziora, realizację projektów mających budowanie postaw proekologicznych i budowę toalet miejskich. Program zakładał, iż działanie to miało nastąpić w latach 2018-2019 a jego szacowana wartość miała wynieść 1 235 000,00 zł.
* Rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków w Torzymiu – działanie zaplanowano na lata 2017-2020 a przewidywany koszt to 7 355 000,00 zł.
* Boczów na zielono – projekt zakładał wiele działań rewitalizacyjnych w obrębie sołectwa Boczów, w tym: oczyszczenie terenu w parku, postawienie ławek i budowa altany, zamontowanie nowych urządzeń na placu zabaw, zaadaptowanie budynku na potrzeby świetlicy wiejskiej, modernizacja i zagospodarowanie plaży, termomodernizacja budynku szkoły wraz z montażem paneli słonecznych, zagospodarowanie terenu między sklepem a przedszkolem, montaż tablic informacyjnych na pomnikach przyrody. Działanie zaplanowano na lata 2017-2018, a przewidywany koszt miał wynieść 1 450 000,00 zł.
* Ratujmy Naszą wieś i zatrzymajmy młodych – projekt w zakresie sołectwa Gądków Wielki. W ramach tego działania zaplanowano modernizację budynku szkoły i przedszkola wraz z termomodernizacją, instalację systemu miejskiego monitoringu, modernizację ośrodka zdrowia wraz z termomodernizacją, budowę przystani kajakowej, remont siedziby OSP. Remont remizy strażackiej w Lubinie i nadanie jej charakteru świetlicy wiejskiej wyposażonej w plac zabaw i siłownię na wolnym powietrzu. Działanie zaplanowano na lata 2019-2020, a szacowany koszt to 1 715 000,00 zł.
* Zagospodarowanie na cele społeczno-gospodarcze zabytkowego pałacu w Garbiczu – projekt prywatny. Gmina Torzym miała tu wystąpić jako podmiot wspierający.
* Stworzenie Domu Dziennego Pobytu w Torzymiu – w zakresie tego działania przewidziano budowę świetlicy i jej pełne wyposażenie na cele aktywizacji seniorów i osób z niepełnosprawnością. Budynek ten miałby służyć mieszkańcom jako dom dziennego pobytu realizujący zadania terapeutyczno-usługowe. Zadanie zaplanowano na lata 2017-2018, a przewidywany koszt to 870 000,00 zł.
* Rewitalizacja starówki w Torzymiu – w ramach zadania zaplanowano modernizację ul. Świebodzińskiej, Wąskiej, Stolarskiej, Sulęcińskiej, Warszawskiej, Walki Młodych i Placu Wolności. Do tego stworzenie symbolu miejsca tj. „ławki miłości”, stworzenie mini-piekarni jako warsztatu rzemieślniczego, utworzenie parku garmażeryjnego jako miejsca promującego swojskie produkty, nadanie obszarowi funkcji handlowo-usługowych poprzez rozwój i wspieranie powstania nowych punktów handlowych. Działanie zaplanowano w latach 2017-2020, a przewidywany koszt to 1 280 000,00 zł.
Koszt powstania samego dokumentu – 33 500 złotych
Wszystkie te działania miały się przyczynić do ograniczenia procesu degradacji gminy Torzym, miały także podnieść gminę gospodarczo i poprawić obecną infrastrukturę otwierając nowe możliwości, w tym także te inwestycyjne oraz pozyskiwania środków unijnych.
Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Torzym na lata 2016-2020 jest dokumentem sfinansowanym ze źródeł zewnętrznych, czyli dofinansowanym ze środków Unii Europejskiej (chodzi o dotacje celowe na działania wspierające gminy w zakresie przygotowania programów rewitalizacji na terenie Województwa Lubuskiego ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020).
Koszt utworzenia dokumentu opiewał na kwotę 33 500,00 zł. Całość dokumentu dostępna jest na stronie www.torzym.pl.
Czas ucieka, gdzie efekty?
Niestety, czas wyznaczony przez zapisy dokumentu nieubłaganie mija, a większość zaplanowanych działań nie ma póki co przełożenia na praktykę i rzeczywistość.
Pozostaje jedynie mieć coraz bardziej wątpliwą nadzieję, że założenia programu i niemałe pieniądze przeznaczone na jego utworzenie nie przepadną, a zaplanowane działania zostaną kiedyś jednak zrealizowane.
Teoretycznie bowiem taki program, jaki przytoczyliśmy powyżej, a który jest deklaracją publiczną, to forma zobowiązania opartego na analizie potrzeb gminnych.
Przygotowała Ewelina Niwald