Śmieci to problem, który dotyczy nas wszystkich. Bez wyjątku. Wszyscy śmieci produkujemy, wszyscy je wyrzucamy i wszyscy za to płacimy. Na początku 2020 roku postraszono nas, że teraz będziemy płacić jeszcze więcej niż dotychczas i to dużo więcej – w skali całego kraju. Postanowiliśmy się przyjrzeć, jak śmieciowy problem wyglądał w naszej gminie i sześciu gminach ościennych w ostatnich latach.

Jakie będą konkretnie opłaty za wywóz śmieci w 2020 roku, w momencie pisania tego artykułu jeszcze nie wiemy (prawdopodobnie nowy cennik poznamy w kwietniu). Gmina Torzym nie podjęła stosownej uchwały i póki tego nie zrobi, obowiązują stare stawki.

Na razie kiepskie wieści napłynęły z Łagowa. Tam już zdecydowano o podniesieniu stawek do 26 złotych (za segregowane) i 52 złotych. To znaczy, że za odpady niesegregowane stawka wzrosła grubo ponad 100 procent!

Gmina ma okazję się wykazać

Zresztą w całej Polsce opłaty za śmieci rosną obecnie znacząco, co ma kilka przyczyn. I ekonomicznych (wzrost płacy minimalnej, rosnąca cena energii elektrycznej, cena składowania odpadów itd., itp.), i prawnych – znacząco zaostrzone zostały unijne przepisy dotyczące segregowania śmieci. Można wspomnieć choćby o tym, że do końca 2020 Polska musi osiągnąć 50-procentowy recykling i odzysk papieru, metalu, tworzyw sztucznych i szkła. Siłą rzeczy zaostrzone przepisy mają zmusić mieszkańców do przestrzegania zasad segregowania odpadów.

No dobrze, ale to tylko słowa, zaś na końcu ważniejsze jest to, że trzeba się chwycić za kieszeń. I tu trzeba dodać bardzo ważną rzecz: na to, ile będziemy musieli wyciągać ze „śmieciowej” kieszeni, jeszcze bardziej znaczący wpływ niż dotychczas będzie miało podejście do sprawy gospodarzy gminy. I to – uwaga – nie tylko poprzez ustalenie wysokości opłat. To akurat najprostsze. Dużo trudniejsza zaś jest choćby kwestia negocjacji stawek z konkretną firmą zajmującą się wywozem śmieci czy sprawa ściągania opłat – nie tylko od indywidualnych mieszkańców, ale i od firm. I tu włodarze gminy mają okazję, by się wykazać tak, by na końcu zapewnić mieszkańcom jak najłagodniejszy wzrost opłat. Tyle że oczywiście – przy tym trzeba się „nachodzić”, mieć plan, jak ulżyć mieszkańcom, ostro negocjować z firmami, które konkurują o odbiór odpadów.

Różna jest zresztą polityka poszczególnych gmin. Niedawno głośną sprawą stała się sytuacja w Chełmie, gdzie zdecydowano się na… obniżkę opłaty za śmieci segregowane. Symboliczną, ale jednak wobec mocno rosnącej stawki za odpady niesegregowane to i tak wartościowy bonus.

Porównujemy gminy i opłaty

My z tym większą ciekawością przyjrzeliśmy się, jak w ostatnich trzech latach wyglądały śmieciowe obciążenia mieszkańców gminy Torzym, przy okazji porównując je ze stawkami gmin ościennych: Sulęcina, Ośna Lubuskiego, Rzepina, Łagowa i Cybinki. Sprawdziliśmy, jaka była tendencja, kto płacił najwięcej, a kto najmniej.

Przy okazji przypominamy, że opłata za wywóz śmieci jest obowiązkowa i że (można powiedzieć niestety) nie jest ona związana z faktyczną ilością śmieci wytwarzanych i wyrzucanych przez konkretne gospodarstwo domowe.

Z ciekawości zaczęliśmy od porównania wielkości gmin i liczby mieszkańców z ilością wytwarzanych przez rok śmieci. Gmina Torzym ma największą powierzchnię z gmin analizowanych i jest trzecia, jeśli chodzi o liczbę mieszkańców (przy czym różnica z Ośnem Lubuskim i Cybinką jest mała). Porównując liczbę ton odpadów komunalnych zebranych w ciągu roku znalazła się na czwartej pozycji (tu niewielka różnica z Ośnem Lubuskim i Łagowem).

Nasza grafika prezentuje stawki za odbiór śmieci obowiązujące w badanych gminach. Dane te braliśmy z obowiązujących uchwał podjętych przez lokalne rady miejskie gmin ujętych w analizie.

Co ważne: podane stawki są stawkami płaconymi od mieszkańca gminy. Trzeba także dodać, że nie zawsze zmieniają się one już z początkiem roku kalendarzowego. Dlatego, dla ułatwienia, w naszej tabeli ujęliśmy wartości z ostatniego miesiąca danego roku.

Co ciekawe, gmina Torzym była jedną z zaledwie dwóch gmin w naszym zestawieniu, które zastosowały odrębny przelicznik dla dużych gospodarstw domowych (5+). Stawka opłat dla takich – gospodarstw w gminie Torzym była stała przez cały okres i wynosiła:

– od gospodarstwa domowego powyżej 5 osób za odpady niesegregowane – 60,00 zł
– od gospodarstwa domowego powyżej 5 osób za odpady segregowane – 34,00 zł

Drugą gminą było Ośno Lubuskie, gdzie odpowiednie stawki były wyższe. W 2019 roku od 55 zł do nawet 115 zł (najwyższa stawka za odpady niesegregowane w obszarze miejskim).
Żadna z diagnozowanych gmin nie zastosowała zniżki dla uczestników programu Karta Dużej Rodziny.

Gwałtowny wzrost opłat w Torzymiu

To jednak na marginesie, natomiast ze stawek podstawowych wynika, że więcej od mieszkańców gminy Torzym płacą jedynie mieszkańcy gminy Sulęcin i jest to spowodowane przede wszystkim znaczącymi podwyżkami w 2019 roku. Jeszcze w 2018 roku, jeśli chodzi o odpady nieselektywne, mniej od Torzymia płacono jedynie w Rzepinie, a we wszystkich pozostałych gminach więcej! Ostatnio ta sytuacja, jak widać, zmieniła się diametralnie.

Zresztą popatrzmy, jak podwyżki w latach 2017 – 2019 układały się procentowo w przypadku odbioru selektywnego:

  • 1. Gmina Sulęcin wzrost o 77,7%
  • 2. Gmina Łagów wzrost o 73,3%
  • 3. Gmina Torzym wzrost o 64,7%
  • 4. Gmina Rzepin wzrost o 37,5%
  • 5. Gmina Ośno Lubuskie (obszar wiejski) wzrost o 37,5%
  • 6.-7. Gmina Cybinka wzrost o 33,3%
  • 6.-7. Gmina Ośno Lubuskie (obszar miejski) wzrost o 33,3%

Zaś poniżej podobne zestawienie (czyli lata 2017 – 2019), jeśli chodzi o odpady niesegregowane:

  • 1. Gmina Sulęcin wzrost o 113,3%
  • 2. Gmina Torzym wzrost o 100%
  • 3. Gmina Rzepin wzrost o 69,2%
  • 4. Gmina Łagów wzrost o 51,7%
  • 5. Gmina Cybinka wzrost o 33,3%
  • 6. Gmina Ośno Lubuskie (obszar wiejski) wzrost o 29,4%
  • 7. Gmina Ośno Lubuskie (obszar miejski) wzrost o 27,7%

Jak już zaznaczyliśmy, Torzym jest największą, jeżeli chodzi o powierzchnię wśród gmin ujętych w badaniu i zaledwie trzecią, gdy popatrzymy na liczbę mieszkańców. Jednocześnie w rankingu odpadów komunalnych zebranych w ciągu roku uplasował się na czwartym miejscu. Jak zatem wyjaśnić wysokość indywidualnej opłaty ponoszonej od mieszkańca skoro:

– gmina Rzepin ma większą liczbę mieszkańców a niższą stawkę odpłatności?
– gminy Rzepin i Ośno Lubuskie współczynnik odpadów komunalnych zebranych w ciągu roku mają wyższy przy niższej stawce odpłatności?

To tylko niektóre z nasuwających się pytań, bo powyższe liczby i zestawienia można analizować na wiele sposobów.

Nie ma co ukrywać, że z niepokojem patrzymy na to, co dzieje się w związku z gospodarowaniem odpadami komunalnymi. Z oczywistego powodu – deklarowane wzrosty cen będą miały wyraźny wpływ na domowe budżety wszystkich nas.

Dlatego też będziemy oczywiście na bieżąco informować naszych czytelników, o tym co dzieje się ze stawkami opłat za śmieci.

TYLE PŁACIMY W TORZYMIU

Podliczyliśmy, ile w ciągu całego 2019 roku trzeba było zapłacić za wywóz śmieci w gminie Torzym. Zmiana stawek weszła tu w życie we wrześniu, czyli od stycznia do sierpnia policzyliśmy oczywiście starą stawkę, od września do grudnia nową.

W nawiasie prognozowana stawka za rok 2020, ale oczywiście to prognoza w przypadku – uwaga – utrzymania OBECNYCH stawek.

Gospodarstwo jednoosobowe:

odbiór selektywny 124 zł/rok (2020: 168 zł)
odbiór nieselektywny 224 zł/rok (2020: 336 zł)

Gospodarstwo dwuosobowe:

odbiór selektywny 248 zł/rok (2020: 336 zł)
odbiór nieselektywny 448 zł/rok (2020: 672 zł)

Gospodarstwo trzyosobowe:

odbiór selektywny 372 zł/rok (2020: 504 zł)
odbiór nieselektywny 672 zł/rok (2020: 1008 zł)

Gospodarstwo czteroosobowe:

odbiór selektywny 496 zł/rok (2020: 672 zł)
odbiór nieselektywny 896 zł/rok (2020: 1344 zł)

Prognoza dla większych gospodarstw, w związku ze zryczałtowaną opłatą, to odpowiednio rocznie:

odbiór selektywny 408 zł
odbiór selektywny 720 zł

41,4%

zaledwie tak znikomy odsetek firm zarejestrowanych w gminie Torzym płaci za odpady komunalne! Według danych z grudnia 2019 r. z tego obowiązku wywiązuje się jedynie 137 z 331 firm.