Już 15 października odbędą się w naszym kraju wybory do Sejmu i Senatu RP. Oddając głosy tego właśnie dnia wybierzemy tych, którzy będą decydowali o naszym losie i losie naszego kraju przez najbliższe cztery lata. Pamiętajmy – głosować mają prawo wszyscy pełnoletni obywatele naszego kraju (także ci, których 18. urodziny przypadają na dzień wyborów) pod warunkiem, że nie są pozbawieni praw publicznych. Lokale wyborcze otwarte będą od godz. 7.00 do godz. 21.00.
Wybory parlamentarne odbywają się co cztery lata i służą powołaniu na urząd 460 posłów oraz 100 senatorów, którzy obejmą mandaty w Sejmie i Senacie. Dwie instytucje razem tworzą parlament. Głos w wyborach parlamentarnych może oddać każdy obywatel Polski, który najpóźniej w dniu głosowania stał się pełnoletni (ukończył 18 lat), a także ma pełne prawo publiczne.
Głosujemy na kartach do głosowania
Każda karta do głosowania musi mieć w odpowiednim miejscu pieczęć Obwodowej Komisji Wyborczej. Ponadto musi posiadać wydrukowany odcisk pieczęci Okręgowej Komisji Wyborczej. Nazwiska na karcie umieszczane są jedno pod drugim. Są ponumerowane, a pod nazwiskiem kandydata znajduje się nazwa lub skrót nazwy jego komitetu wyborczego wraz z ewentualnym znakiem graficznym.
Wyborca głosuje tylko na jedną listę kandydatów, stawiając na karcie do głosowania znak „X” w kratce z lewej strony, obok nazwiska jednego z kandydatów z tej listy. Z przepisów wynika, że znakiem tym są dokładnie dwie przecinające się linie w obrębie kratki. Po oddaniu głosu, karty wyborcze wrzuca się do urny, która jest wykonana z przezroczystego materiału.
Koniecznie z dowodem osobistym!
Do lokalu wyborczego należy przyjść z dokumentem potwierdzającym tożsamość, czyli najlepiej z dowodem osobistym (lub paszportem). Członek komisji wyborczej potwierdzi tożsamość, a następnie wyda karty do głosowania. Ich odebranie należy potwierdzić złożonym podpisem.
Każdy głosujący powinien otrzymać dwie karty do głosowania. Obie powinny być ostemplowane pieczęcią obwodowej komisji wyborczej i mieć wydrukowany odcisk pieczęci okręgowej komisji wyborczej.
Karta przeznaczona do wyboru kandydatów do Sejmu będzie zawierać listy kandydatów komitetów wyborczych zarejestrowanych w danym okręgu.
Na karcie tej stawiamy znak „x” (dwie przecinające się linie w obrębie kratki) przy nazwisku jednego wybranego kandydata – oznacza to jednocześnie głos oddany na listę i na konkretnego kandydata.
Postawienie znaku „x” przy nazwiskach znajdujących się na dwóch lub większej liczbie list lub niepostawienie znaku „x” na żadnej liście oznacza oddanie nieważnego głosu.
Na drugiej liście – z kandydatami w wyborach do Senatu – również stawiamy znak „x” tylko przy jednym nazwisku. Postawienie znaku „x” przy więcej niż jednym nazwisku lub niepostawienie go wcale oznacza oddanie nieważnego głosu.
Jak prawidłowo wrzucić kartę do urny wyborczej?
Wbrew pozorom to nie takie oczywiste. Sporo osób nie chce, aby po wrzuceniu karty do przezroczystej urny od razu było widać, jak głosowały. To naturalne, bo wybory są tajne. Dlatego najlepiej po oddaniu głosu złożyć kartę do głosowania na pół i dopiero wrzucić ją do urny. Państwowa Komisja Wyborcza podaje też, że „karty do urny wyborczej należy wrzucać tak, aby strona zadrukowana nie była widoczna”. Można też poprosić komisję o kopertę i po oddaniu głosu kartę włożyć do koperty i dopiero wrzucić do urny wyborczej. Wtedy mimo że urna wyborcza jest przezroczysta, zasada tajności głosowania, na pewno zostanie zachowana.
Zmiana miejsca głosowania
Z zasady każda osoba mająca czynne prawo wyborcze wpisana jest do rejestru wyborców na terenie gminy, w której jest zameldowana. Jeśli chcemy wziąć udział w wyborach, jednak przebywamy poza miejscem zameldowania, to najprostszym sposobem będzie uzyskanie zaświadczenia o prawie do głosowania. W tym celu należy osobiście (w urzędzie gminy) lub przez internet wypełnić jeden wniosek skutkujący wykreśleniem ze spisu wyborców w miejscu zameldowania.
Bardzo ważne! Jeśli z jakiegokolwiek powodu zdarzy się, że jednak zostaniemy w miejscu stałego zamieszkania (mimo zgłoszonej wcześniej chęci zagłosowania gdzieś indziej), w żadnym wypadku nie należy niszczyć pobranego zaświadczenia o prawie do głosowania. W takiej sytuacji będzie ono niezbędne w celu oddania głosu również w miejscu stałego zamieszkania. Z prostego powodu – bo wyborca, który otrzymał zaświadczenie o prawie do głosowania jest wykreślany ze spisu wyborców w jego miejscu zamieszkania i może być dopisany do tego (albo innego) spisu wyborców tylko przedstawiając otrzymane zaświadczenie. Należy przy tym dodać, że w przypadku utraty wydanego zaświadczenia wydanie jego duplikatu nie jest możliwe.
Z zaświadczeniem o prawie do głosowania nie trzeba dopisywać się do listy wyborców przed dniem głosowania. Na jego podstawie komisja wyborcza dopisze daną osobę do listy wyborców w niedzielę wyborczą i umożliwi głosowanie.
Inną opcją udziału w wyborach poza zameldowaniem jest dopisanie się do rejestru wyborców w danej gminie. Wystarczy, że jednorazowo złożymy taki wniosek, a za każdym razem zostaniemy uwzględnieni w spisie wyborców. To bardzo dobre rozwiązanie w przypadku osób przebywających przez dłuższy czas pod innym adresem zamieszkania.
Powyższe wnioski można składać zarówno osobiście w urzędach gmin, jak również on-line poprzez profil zaufany. Wniosek można złożyć najwcześniej 44 dni przed wyborami, jednak nie później niż 3 dni przed zarządzoną datą wyborów.
Głosowanie przez pełnomocnika
Pełnomocnik w wyborach może być ustalony dla osoby o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności lub osoby, która najpóźniej w dniu wyborów ukończyła 60 lat. Pełnomocnikiem może być tylko osoba wpisana do rejestru wyborców w tej samej gminie co udzielający pełnomocnictwa. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, kiedy sam udzielający pełnomocnictwo wystąpił o zmianę miejsca głosowania.
Wniosek o udzielenie pełnomocnictwa należy złożyć do odpowiedniego urzędu miasta/gminy nie później niż na 10 dni przed głosowaniem. Z reguły można być pełnomocnikiem w wyborach tylko dla jednej osoby. Wyjątek stanowią sytuacje przyjęcia pełnomocnictwa dla dwóch osób, jeżeli jedną z nich jest wstępny (rodzice, dziadkowie), zstępny (dzieci, wnuki), a także małżonek, rodzeństwo lub osoba przysposobiona.